Türkiye Gezilecek En Büyük Mağaraları ve Özellikleri
Türkiye Gezilecek Mağaralar
Türkiye Görülmesi Gerekli Mağaralar
Türkiye içindeki mağaralar rakım, konum gibi özellikleri ile ülkemizde zengin bir şekilde bulunmaktadır ve Türkiye’de bulunan mağaraların içinde dünyaca ünlü mağaralar da bulunmaktadır. Ülkemizin her yerinde; en doğusundan en batısına, en kuzeyinden en güneyine kadar çeşit çeşit ve fiziki özellik olarak mağaralar veya mağara sistemleri bulunmaktadır. Öyle ki bazı mağaralar 3000 metre yükseklikte iken bazı mağaraların girişleri ise deniz seviyesinin altındadır.
Türkiye’de mağaralar, ülkemizin coğrafik ve jeofizik yapısına göre özellikle Akdeniz bölgesinin batısı ve Karadeniz bölgesinin batısı olmak üzere bölgelerimize dağılmış durumdadır. Bu mağaraların büyük kısmı turizme ve ziyarete açıkken bir kısmı ise ziyarete kapalıdır. Türkiye’de mağaracılık eskiden olduğu gibi günümüzde de zordur ve birçok hazırlık ve detaylı tetkikleri barındırmaktadır. Günümüzde Türkiye Mağaracılık Federasyonu çatısı altında profesyonel dernek ve üniversite kulüplerini nezdinde yapılan mağaracılık faaliyetlerine çeşitli üniversitelerin Coğrafya Bölümleri, Jeoloji Mühendisliği Bölümleri ve MTA Karst ve Mağara Araştırmaları Bölümü de katılmaktadır.
Burdur gezilmesi gerekli yerler İnsuyu mağarası içi – Turkey Insuyu cave interior
Türkiye’de Mağaracılık ve Türkiye Mağaraları Keşifleri
1940’li yılların sonu ve 1950’li yılların başında, o yılların zorlukları arasında merhum Dr. Temuçin Aygen’in (MTA) çabalarıyla ülkemizde ilk mağaracılık faaliyeti başlamış ve Karaman Maraspoli mağarası (o zamanlar Konya sınırları içinde) içinde ilk ekip çalışması yapılmıştır. Aslında ekipçe alan çalışması haricinde Türkiye Mağaraları araştırmaları kapsamında yapılan ilk çalışma, Cumhuriyet’in kurulmasını takip eden yıllar içinde 1927 yılında İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Raymond Hovasse tarafından İstanbul Yarımburgaz mağarasında mağara canlıları üzerindeki yapılan çalışmadır. 1944 yılında Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Cemal Alagöz’ün yaptığı ‘Türkiye’de Karst Olayları” isimli çalışması önemlidir. Bu çalışma sonrasında 1949-1950 yılları arasında K. Lindberg, Anadolu’daki bazı mağaralarda yaşayan canlılar üzerine bir araştırma yapmış ve 1952-1954 yılları arasında da ‘Birkaç Türk Mağarası Üzerine Notlar’ isimli çalışma Fransızca olarak Fransa’da yayınlanmıştır. Ancak yukarıda da bahsedildiği üzere kapsamlı alan çalışmasını da içermesi sebebiyle ilk Temuçin Aygen tarafından yapılan çalışma bir dönüm noktasıdır. 1955 yılındaki Maraspoli mağarası araştırması sonrasında geçen 10 yıl kadar sürede Anadolu’daki birçok mağara araştırılmış ve Türkiye Mağaraları envanteri oluşturulmaya başlanmıştır. 1964 yılında Mağara Araştırma Cemiyeti’nin kurulması ile bu yöndeki adımlar hız kazanmıştır. Özellikle 1979 yılında, merhum Dr. Nuri Güldalı başkanlığındaki MTA Mağara Araştırmaları Projesi bu konuda bir kilometre taşıdır. 1980’li yılların ortasına kadar Mağara Araştırma Derneği, Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü ve MTA (Maden Tetkik ve Araştırma Genel Müdürlüğü) tarafından yürütülen mağara çalışmaları, 1990 yıllarının başından itibaren derin mağara çalışmaları ile bir ivme daha kazanmış ve mağaracılık konusunda büyük adımlar atılmış ve keşifler yapılmıştır.
Kırklareli gezilecek yerler Dupnisa mağarası fotoğrafları – Dupnisa cave photos
Türkiye Mağaraları Speleoloji Sempozyumları
1990 yılında İstanbul’da 1. Speleoloji (Mağarabilim) Sempozyumu’na çeşitli dernekler ve üniversite kulüpleri katılmış ve birbirleri ile iletişim sağlanmıştır. 1992 yılında BÜ Mağara Araştırma Kulübü’nün Düdenyayla Düdeni’nde geçirmiş olduğu talihsiz kaza neticesinde Türkiye’de mağara kurtarma grubu kurulması kararı alınmıştır. 1993 yılında İstanbul’da ‘Türkiye Mağaracılığının Sorunları ve Çözüm Önerileri’ isimli panel yapılmış, Türk Mağaracılar Birliği ismi ilk kez telaffuz edilmiş ve Türkiye mağaraları dökümü oluşturmak amaçları karara bağlanmıştır. 1994 yılında ise II. Speleoloji Sempozyumu yapılmış, Türkiye Mağaracılar Birliği’nin kuruluşu kamuoyuna duyurulmuştur. Bir yıl sonra 1995 yılında ise Türkiye Mağaracılar Birliği ilk toplantısını yapmış ve çalışmalarını hızlandırarak çeşitli yurtiçinde çeşitli illerde birçok etkinliğe imza atmıştır. 2008 yılında yapılan bir toplantı üzerine Türkiye Mağaracılar Birliği, federasyon olma kararı alarak, 17 Kasım 2009 tarihinde Mağaracılık Federasyonu kurulmuştur.
Ballıca mağarası veya Tokat İndere mağarası kireç taşı oluşumu – Limestone formation in Ballıca Cave
Mağara Nedir ve Mağara Nasıl Oluşur
En basit anlatımıyla mağara, kaya içine ya da yamaca doğru uzanan geniş kovuktur. Mağara kelimesinin bilimsel anlamı ise biraz daha karışıktır: Karst, taşlık arazi kıraç ve verimsiz alan demektir, bir takım fizikokimyasal hareketler sonucu eriyebilir kayaçların aşınmasına karstlaşma, bu karstlaşma sonucu meydana gelen yüzey ve yeraltı şekillerine karstik şekiller denilmektedir. Bu karstik şekillerden biri de mağaralardır. Mağaralar, yüzeye açılımları olan ve en az bir insanın sürünerek girebildiği genişlik ve yüksekliğe sahip boşluklardır. Mağaralar oluşum durumlarına göre doğal mağaralar ve yapay mağaralar olmak üzere ikiye ayrılır. Yapay mağaralara örnek olarak kaya mezarları, yeraltı şehirleri gibi insan eliyle yapılan oyuklar gösterilebilir. Doğal mağaralar ise çeşitli maddeleri içinde barındıran (karbonatlı, sülfat, kumtaşı, kireçtaşı, klorürlü) ana kayaçların oluşurken veya oluştuktan sonra fizikokimyasal olaylarla yeraltı sularıyla aşındırılması sonucu oluşmuştur. Çözünme ve aşınma yolu ile oluşan bu tür mağaraların yapısına göre düden, obruk, rüzgâr mağaraları, çöküntü mağaraları, buzul mağaraları, tektonik mağaralar gibi isimleri vardır. Bir mağaranın oluşumu milyonlarca yılı bulabilmektedir.Türkiye Mağaraları
‘Mağara cenneti ülke’ olarak tanımlanan ülkemizde toplamda 40.000 mağara olduğu düşünülmektedir. Ancak günümüze kadar yerli ve yabancı kurum, dernek, kulüpler tarafından 3900 mağara tanımlanmıştır. Bunlardan sadece 2510 adedi Türkiye Mağara Envanterine girebilecek şekilde araştırılmış ve haritalanmıştır. 2510 Mağaradan 21 şehrimizde bulunan 62 mağaranın uzunluğu 1000 metrenin üzerinde olup, 15 kentimizde bulunan 57 mağaranın derinliği ise 200 metreden fazladır.Türkiye’nin uzunluğu 1000 metreyi geçen ilk 5 mağarası;
Isparta Pınargözü mağarası 8500 metre, Burdur İnsuyu mağarası 8350 metre, Antalya Tilkiler mağarası veya düdeni 6818 metre, Zonguldak Kızılelma mağarası 6630 metre, Antalya İnilti Pazarı veya Yaylacık mağarası 5939 metre.Türkiye’nin derinliği 200 metreyi geçen ilk 5 mağarası;
Peynirlikönü mağarası (düdeni) 1429 metre – Mersin, Kuzgun 1400 metre Kayseri, Çukurpınar mağarası (düdeni) 1196 metre- Mersin, Kuzukulağı mağarası 832 metre – Isparta, Keş Dağı mağarası (düdeni) 728 metre – Kahramanmaraş. Daha detaylı liste için aşağıdaki kaynakça bölümü kullanılabilir.
Derinkuyu yeraltı şehri, Nevşehir Göreme, Ürgüp, Kapadokya fotoğrafları – Derinkuyu underground city, Cappadocia photos
Türkiye’de Görülmesi Gereken 10 Mağara
- Burdur İnsuyu Mağarası
- Kırklareli Dupnisa Mağarası
- Tokat Ballıca Mağarası
- Gümüşhane Karaca Mağarası
- Kapadokya Derinkuyu Yeraltı Şehri