İmparatorluk Forumları, günümüz Roma kentinde ve Roma tarihinde çok önemli olan yapılar birliğidir. Roma İmparatorluğu zamanında adı geçen her imparator döneminde önemli kamusal işlerin yürütüldüğü bir alandır. Tarihi bir açık hava müzesi görünümünde olan Roma kentinin merkezindeki açık hava müzesi yapısında olan roma İmparatorluk forumları kentte gezilecek alanların ilk sıralarında yer almaktadır.
Roma İmparatorluk Forumları, Roma kentinde gezilecek yerler denildiğinde dev arena Kolezyum ve pagan tapınağı Pantheon (Panteon) tapınağı gibi yerlere yürüme mesafesinde bulunmaktadır. Ayrıca Barış Sunağı da denilen Ara Pacis Sunağı ve Müzesi’ne de sadece iki kilometre kadar uzaktadır. Roma’nın tarihi merkezinde olduğu için UNESCO Dünya Mirası alanı içindedir. Bu tarihi alan, eski Roma’nın adeta siyasi ve propaganda alanıdır.
Günümüzde de kazıların devam ettiği İmparatorluk Forumları toplamda Nerva Forumu, Augustus Forumu, Vespasian Forumu (Barış Tapınağı), Sezar Forumu, Colossus Salonu, Trajan Forumu ve Trajan Pazarı, Traianus sütunu (Trajan sütunu) olmak üzere yedi bölümdür. Tüm bu bölümlerin çoğu Mussolini’nin yaptırdığı Via dei Fori Imperiali caddesinin altında kalmıştır. Ayrıca İmparatorluk Forumları alanı Palatino Tepesi ve Roma Forumu‘nun da tam karşısında bulunmaktadır.
İmparatorluk Forumları fotoğrafları için tıklayınız
Roma Forumları Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti 2024
İmparatorluk Forumları etrafı günümüzdeki yapılarca çevrelenmiş bir tarihsel alandır. Forumları oluşturan her forum alanının önünde açıklayıcı panolar bulunmaktadır ve ancak Via dei Fori Imperiali Caddesi üzerinden görülebilmekte ve fotoğraf çekilebilmektedir. Bu alanların bir ziyaret saati yoktur çünkü cadde halka açıktır.
Ancak sadece Trajan Pazarı Müzesi’ne girişte ücret alınmaktadır. İçinde çeşitli sergilerin ve İmparatorluk Forumları’ndan çıkartılan tarihi eserlerin bulunduğu Trajan Pazarı Müzesi’ne giriş yetişkinler için 13 €, öğrenciler için ise 9.5 €’dur. Eğer Roma’da yaşıyorsanız bu fiyatlar 10,5 ve 8,5 €’a inmektedir. Ziyaret saatleri 09:00 ile 19:30 arasıdır.
Forum alanlarında zaman zaman ücretli olarak etkinlikler, konserler ve gösteriler yapılmaktadır. Bu etkinliklere katılmak isterseniz aşağıdaki ilgili linkler bölümünden daha detaylı bilgiler alabilirsiniz.
Roma Forumları Tarihçesi ve Anıtsal Tarihi Yapıları
Vittorio Emanuele II Anıtı karşısında bulunan ve sırasıyla Traianus sütunu, Trajan Pazarı, Trajan Forumu, Coossus Salonu, Sezar Forumu, Augustus Forumu ve Nerva forumu, İmparatorluk Forumları alanını meydana getirmektedir. Ancak bu sıra tarihi sıra değildir. Tarihi sıralamaya göre İmparatorluk Forumları anıtsal yapıları aşağıdaki gibidir. Tüm bu alan M.Ö. 46 ile M.S. 113 yılları arasında yapılmıştır.
Sezar Forumu
Roma imparatoru Jül Sezar (M.Ö. 100-M.Ö. 44) adına yaptırılan bu meydan aslında Sezar’ın kendisi tarafından satın alınmış ve yapı ölümünden iki yıl önce yine kendisi tarafından yaptırılmıştır.
Sezar Forumu’nun alanı 160×75 metredir. Bu alan hem Sezar’ın propaganda alanı hem de ücretsiz gösterilerin yapıldığı bir alandır. Roma Forumu’nun ve Venüs Tapınağı’nın hemen yanı başında yer almaktadır. Önceleri alanın girişinde Sezar’ın atının heykeli olsa da suikasttan sonra Sezar’ın heykeli de atın üzerine yapılmıştır.
Roma’da büyük bir yangın sonrasında Sezar Forumu harap olmuştur fakat M.S. 95 yılında imparator Domitian tarafından rekonstrüksiyonu yapılmıştır.
Augustus Forumu
Roma İmparatorluk Forumları içindeki tarihsel olarak sıralanan ikinci forum, Augustus Forumu’dur. İmparator Augustus’un doğduğunda adı Gaius Ocativius Thurinus’tur. M.Ö. 27 yılında Augustus adıyla Roma İmparatorluğu’nun başına geçmiş ve Jül Sezar’ın izinden giderek aynı propaganda amacıyla kendi adına forum yaptırmıştır. Hemen Sezar Forumu’nun yanındadır.
Bu alanın düzenlenerek açılması M.Ö. 2’e denk gelmektedir. İnşaatın uzun sürmesinin sebebi ise yapılacak mimari yapının alana sığmaması ve inşa alanındaki çeşitli aksiliklerdir. Ayrıca burada bulunan yazıtların bir kısmı daha sonraları Trajan Forumu’na götürülmüştür. M.S. 9.yy’da ise yapının önüne veya podyumuna bir bazilika manastırı yapılmıştır.
Colossus Salonu
Colossus salonu, Augustus Forumu’nun hemen yanında ve köşesindedir. Kare bir oda olan burada Augustus’un şimdi yerinde olmayan büyük bir heykeli bulunmaktaydı. Salonun ölçüleri 13 metreye 12 metre olup 11 metre yüksekliğindedir ve odanın temel yapısı bugün görülebilmektedir.
Bir zamanlar duvarlarında olan kabartma ve resimler şimdi Trajan Marketi yapısı içindeki İmparatorluk Formları Müzesi’ndedir.
Vespasian Forumu (Barış Tapınağı)
Vespasian Forumu, Nerva Forumu ile aynı hizada ancak caddenin karşısında kalmaktadır. Bir diğer adı da Barış Tapınağı’dır ve Pax Romana dönemi için yapılmıştır. İmparatorluk Forumu’nun içinde olsa da bazı arkeologlarca forum olarak kabul edilmemekte sadece bir tapınak olarak kabul edilmektedir. Çünkü siyasi bir işlevi olduğu düşünülmemektedir.
M.S. 71 yılında yapılmıştır. 410 yılında Vizigot Kralı I. Alarik, Roma’yı yağmalayınca yapı hasar görmüş ve hiçbir zaman restore edilmemiştir.
Nerva Forumu
M.S. 85 yılında imparator Domitian tarafında başlatılan yapım çalışması, M.S. 97 yılında halefi Nerva tarafından bitirilmiştir. İmparatorluk Forumu alanının Kolezyum’a yakın olan tarafında bulunmaktadır. Nerva Forumu’na Transitorium Forumu da denilmektedir. 120 metreye 45 metre ölçülerindedir. Günümüze kadar gelen iki yivli korint başlıklı sütun hala hemen köşede görülebilmektedir.
Forumun alt tarafında bir de Minerva Tapınağı bulunmaktaydı ancak kayıtlara göre tapınak taşları 1606 yılındaki Acqua Paola sul Gianicolo çeşmesi yapımında kullanılmıştır.
Trajan Forumu
İmparatorluk forumları içindeki son yapılan alan olan Trajan Forumu aynı zamanda buranın en geniş alanına da sahiptir. Trajan Forumu’nun yapılma sebebi adalet dağıtımı ve yönetimi içindir. Özellikle Forum alanının ortasında çeşitli kamusal problem çözülmekteydi.
Trajan Forumu içindeki yapılara M.S. 107 yılında Daçya savaşlarından sonra başlanılmıştır. 112 yılında Forum, Market ve Yerebatan Ulpia, 113 yılında Trajan sütunu bitirilmiştir.
Forumun yapımı, 226.000 kg altın ve bunun iki katı gümüş ile sağlanmıştır. Bu kadar yüklü miktar hazinenin kaynağı ise Daçya krallarından ganimet olarak alındığı bilinmektedir. Trajan Forumu 300 metreye 185 metre boyutlarındadır. Bugün forumun bir kenarındaki yapılar bütününe Traianus sütunu denilmekte ve yakından görülebilmektedir.
Traianus Sütunu veya Trajan Sütunu
30 tondan biraz daha ağır olan sütun kaidesi ile birlikte 38 metre yüksekliğindedir. Spiral biçiminde kabartmalar tüm cephesinde görülebilmekte ve bu kabartmalar 101 ile 106 yılları arasındaki Roma ile Daçya savaşlarını 155 sahnede betimlemektedir. Sütun 113 yılında bitirilmiştir. Sütun üzerinde 2662 adet figür bulunmakta ve figürlerin betimlediği 155 sahnenin toplam uzunluğu 3.6 km’dir.
Daçya savaşlarından alınan ganimetle alana, Trajan Forumu, Trajan sütunu, Trajan Marketi, iki kütüphane, Ulpia Bazilikası yapılmıştır.
Trajan Marketi
M.S. 100 ile 110 yılları arasında yapılmıştır. Bazı kaynaklara M.S. 94 yılında yapılmaya başlandığı da belirtilmektedir. Roma’nın ilk kapalı alışveriş merkezidir. Bugün içerisinde bir İmparatorluk forumları Müzesi bulunmaktadır. İlk yapıldığı zamanlarda ise 150 kadar dükkân ve ofislerin olduğu bilinmektedir. Trajan Forumu’nun hemen arkasında geniş ve yay biçiminde kırmızı tuğla ve betondan yapılmıştır, İmparatorluk Forumları’na yaklaşan ziyaretçinin uzaktan ilgisini çekmektedir.
Roma İmparatorluk Forumu Kazıları ve İmparatorluk Yolu
İmparatorluk Forumları, ilk olarak 1883 yılında İtalyan Arkeolog Rodolfo Lanciani tarafından saptanmış ve 1900’lü yılların ilk yarısında yoğun bir şekilde kazılar yapılmıştır. Lanciani aynı zamanda 20.yy’ın ilk çeyreğinde yaptığı antik Roma haritası ile de bilinmektedir.
Mussolini zamanında yapılan Via dei Fori Imperiali (İmparatorluk Yolu) Kolezyum ile Vittorio Emanuele II Anıtı’nı birleştirmek için yapılmış dört şeritli bir yoldur ve bugün İmparatorluk Forumu’nu enine kesmektedir. Yapımı 11 ay sürmüş ve açılışı da 1922 yılının Mart ayında Roma ve ülkenin yönetimini alan faşist partinin yıldönümüne getirilmiştir.
1932 yılında açılıştaki geçit töreninde 17.000 asker yürümüştür ve 1944 yılında günümüzdeki adını almıştır. Yol yapımı sırasında İmparatorluk Forumları içinde bulunan forum yapılarının yüzde sekseni yani 40.000 metrekare alanı yok edilmiştir. Bugün İmparatorluk Yolu’nda yürürken görülen imparatorların bronz heykelleri o zamandan kalmıştır. Ancak yol yapımında Vespasian ile ilgili bir yapının varlığı bilinmediği için Mussolini, yol üzerine heykelini yaptırmamıştır.
Ayrıca İlgili Linkler:
Roma gezilecek yerleri
Roma gezi rehberi ve Roma İmparatorluğu tarihi
Roma İmparatorluk forumları görselleri ve fotoğraf albümü
Trajan Marketi bilgileri ve giriş ücretleri
Augustus ve Sezar Forumu etkinlikleri